شناسایی نقاط حادثه خیز راه ها با استفاده از روش های تحلیل پوششی داده ها و استدلال شواهدی

کاهش اصولی تصادفات به مدیریت جامع ایمنی راه نیازمند است. معرفی نقاط حادثه خیز که گاهی تحت عنوان موقعیت های خطرناک راه، شناخته می شود، گام اول در فرآیند مدیریت ایمنی راه می باشد. برای شناسایی نقاط خطرناک نیاز به کمّی کردن تعریف خطر و پیش بینی آن است. روش های شناسایی نقاط مستعد تصادف، بطور کلی به دو دسته روش های مبتنی بر اطلاعات تصادف (واکنشی) و روش های مبتنی بر بازرسی ایمنی (پیش گیرانه) تقسیم بندی می شود. در این تحقیق هر دو روش مدنظر قرار گرفته است. بر اساس روش اول، شناسایی نقاط حادثه خیز با تکیه بر مفهوم کارایی، به عنوان رویکردی نو در این زمینه پیشنهاد شده است. هدف از این روش ارائه رویکرد جدیدی برای در نظر گرفتن تصادفات با توجه به شرایط محیطی، ترافیکی و هندسی راه است که تصادفات را با توجه به اندرکنش مولفه های منجر به آن در نظر بگیرد. این رویکرد با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (dea) انجام شده است که بر خلاف روش های رگرسیونی نیازمند بدست آوردن تابع توزیع و در نظر گرفتن فرضیاتی در مورد آن نمی باشد. در تحقیق حاضر یک مطالعه موردی بر روی مسیرهایی به طول 190/5 کیلومتر انجام شد که حاصل آن شناسایی 163 قطعه راه با امتیازات خطر نسبی متفاوت بود. مقایسه روش پیشنهادی با روش موجودی که ادارات راه استفاده می نمایند نشان داد روش پیشنهادی نتایج بهتری را بدست می دهد. در روش پیشگیرانه شناسایی نقاط سانحه خیز، که بر مبنای بازرسی های ایمنی توسعه می یابد تا کنون تلاش های محدودی برای معرفی شاخص خطر راه صورت گرفته تا مقاطع خطرناک راه معرفی و اولویت بندی شود. در این روش ها عدم اطمینان های ناشی از قضاوت ذهنی در نظر گرفته نمی شود. در این تحقیق روشی برای ارزیابی وضعیت ایمنی راه (شاخص خطر راه) با رویکرد استدلال شواهدی (er) ارائه شده است. مزیت روش er نسبت به روشهای موجود ارزیابی ایمنی راه، این است که این روش عدم اطمینان های همراه با ارزیابی های شخصی را در نظر می گیرد. همچنین، هنگام مقایسه چندین قطعه راه در شرایطی که در مورد بعضی عوامل متأثر کننده خطر، فقدان اطلاعات وجود داشته باشد، قطعات راه را می توان بر اساس کمینه وبیشینه تابع مطلوبیت ایمنی بطور نسبی مقایسه کرد. با استفاده از شاخص بدست آمده یک مطالعه موردی به طول 22/7 کیلومتر نیز جهت بحث و بررسی دقیق تر رویکرد پیشنهادی انجام شده است. نتایج آزمون رتبه ای اسپیرمن نشان داد که رتبه بندی قطعه های نمونه راه انتخابی بر اساس این روش با رتبه بندی روش اداره راه دارای تفاوت معنی داری نیست. از این رو در راه هایی که اطلاعات تصادف وجود ندارد یا شناسایی پیشگیرانه مدنظر باشد می توان از این روش استفاده کرد.